Không phải ngày nay người ta mới bắt đầu xây dựng thương hiệu. Bạn có biết rằng lịch sử làm thương hiệu đã có từ rất lâu trong mọi lĩnh vực của đời sống tự nhiên và xã hội? Hãy cùng Sao Kim điểm qua những dấu mốc thú vị sau trong lịch sử ngành thương hiệu.
1.“Thương hiệu” của tự nhiên
Những ý tưởng đầu tiên về xây dựng thương hiệu bắt nguồn từ tự nhiên. Tự nhiên phát triển, sinh vật tiến hóa theo cách riêng của chúng, phủ lên mình những “lớp áo nhận biết” đặc trưng cho chủng loài. Mỗi loài có một hình dáng riêng và ngôn ngữ riêng mà chỉ mình chúng có. Những con ong khác biệt hoàn toàn với những con tắc kè hoa. Cây dương xỉ không thể gọi là cây sồi. Suy cho cùng, mỗi vật tồn tại trong tự nhiên mang màu sắc, thương hiệu riêng không thể nhầm lẫn. Và chúng ta đang cố học điều đó trong thời đại ngày nay.
2. Hình khắc hang động
Khoảng 30.000 năm TCN, con người dần rời bỏ cuộc sống du thủ du thực. Họ sống thành các tổ chức nhỏ trong các hang động. Ý thức nhận biết, cảm nhận, đánh giá thế giới xung quanh manh nha hình thành. Những bức vẽ trong hang động là những hình ảnh có ý nghĩa đầu tiên con người sử dụng để diễn tả thế giới quan. Dù thế nào, có thể khẳng định đây là những thứ mà tổ tiên Homo Sapien của chúng ta hình ảnh hóa sự vật và trao cho chúng một ý nghĩa, thuộc tính dễ nhớ.
3. Đánh dấu gia súc
Khoảng 2700 năm TCN, con người đóng dấu lên mình gia súc của họ. Họ sử dụng các thanh sắt có hình một biểu tượng đặc trưng, riêng biệt, nung nóng đỏ và in vào da bò, trâu, ngựa… Những vết in này sau đó sẽ trở thành vết sẹo đặc thù không bao giờ phai tàn. Đó là cách tạo ra dấu hiệu nhận diện đầu tiên về quyền sở hữu tài sản. Nó cũng đưa đến một chi tiết thú vị của từ “branding” (xây dựng thương hiệu). Từ “branding” ban đầu mang một ý nghĩa. Nó bắt nguồn từ chữ “brandr” trong tiếng Norse cổ nghĩa là đốt cháy.
4. Biểu tượng Ichthys
Biểu tượng Ichthys là một biểu tượng gồm hai đường cung giao nhau. Điểm giao nhau bên phải mở rộng để tạo thành cái đuôi một con cá. Biểu tượng Ichthys còn được biết đến như là “Cá của Jesu” hay “hình cá” (sign of the fish). Biểu tượng này xuất hiện vào những đầu năm Công nguyên trong cộng đồng những người theo Thiên Chúa. Nó bắt đầu trở nên phổ biến vào thế kỉ thứ II, và thịnh hành vào thế kỉ III, IV. Được sử dụng như biểu tượng cho những nhóm tôn giáo, Ichthys mang ý nghĩa linh thiêng và ngày càng lan rộng.
5. Bánh mì Pompei
Khi khai quật tàn tích thành bang Pompei (La Mã cổ đại, thuộc Italia ngày nay), người ta đã phát hiện ra những ổ bánh mì với những đặc điểm chứng minh những nhận thức đầu tiên của con người về khác biệt hóa sản phẩm bán. Những biểu tượng, văn bản chữ được in trên bánh mì được bảo tồn một cách kì diệu trong đống tro tàn sau trận núi lửa Vesuvius phun trào vào năm 79 SCN.
Đã 2000 năm trôi qua, những chiếc bánh mì này vẫn kể cho chúng ta biết nguồn gốc, giá, thành phần, cách sử dụng của chúng. Chúng rất khác biệt với tất cả những chiếc bánh mì cùng thời vì nó được gắn trên mình những dấu hiệu đầu tiên về thương hiệu.
Xem thêm: 6 cách định vị cho sản phẩm mới
6. Quốc kì của Vương quốc Anh
Quốc kì của Vương quốc Anh là minh chứng cho “cuộc liên doanh thương hiệu” đầu tiên trong lịch sử loài người. Song song với sự hợp nhất này, quốc kì (trong trường hợp này, cũng được gọi là logo) của các vùng cũng được hợp nhất vào nhau. Điều này đã tạo ra một kết quả hết sức thú vị.
Năm 1606, Anh và Scotland hợp nhất. Quốc kì của hai vùng được xếp chồng với nhau tạo ra phiên bản đầu tiên của lá quốc kì Vương quốc Anh. Chữ thập ở giữa lá cờ (biểu tượng thánh George) của Anh lồng trên dấu chéo trắng, nền xanh (biểu tượng thánh Andrew) của Scotland.
Sau đó, năm 1801, Ireland gia nhập Vương quốc Anh, đồng thời dấu chéo màu đỏ (biểu tượng thánh Patrick) cũng được lồng lên lá cờ trước đó.
Qua hai lần lồng ghép này đã tạo ra phiên bản quốc kì “bất đối xứng” của vương quốc Anh ngày nay. Lá cờ “kì dị” đó là biểu tượng mạnh mẽ cho nền văn hóa tự do tại Vương quốc Anh.
7. Thương hiệu cá nhân đầu tiên
Napoleon là người hiểu rất rõ sức mạnh của việc xây dựng thương hiệu hình ảnh cá nhân của người lãnh đạo. Do không có dòng máu hoàng tộc, Napoleon đã tự thiết kế cho mình một hình ảnh riêng. Từ những hình ảnh truyền thống của hoàng gia, ông đặt lại tên, thiết kế lại, gắn lên chúng những ý nghĩa mới đồng bộ theo cá tính của ông và tính chất của nền Cộng hòa.
Từ năm 1804 trở đi, ông luôn đội một chiếc mũ được thiết kế riêng, nghiêng sang một bên trong những trận đánh như một dấu hiệu nhận diện cá nhân. Suốt hai thế kỉ qua, chiếc mũ này vẫn luôn được nhớ đến như là thương hiệu cá nhân đầu tiên trong lịch sử loài người.
8. Đăng kí bảo hộ thương hiệu
Dù rằng những sản phẩm như đồ gốm hay nung đã được in dấu để chứng minh nguồn gốc, quyền sở hữu xuất hiện cả nghìn năm TCN, nhưng chúng vẫn chỉ là dấu hiệu nhận biết đơn thuần. Mãi đến ngày 1 tháng 1 năm 1876, logo hình tam giác đỏ của nhãn bia Bass Ale (thuộc hãng Bass Brewery) được đăng kí bảo hộ đầu tiên của nước Anh. Điều này mở ra con đường cho tất cả các thương hiệu ngày này đi theo là đăng kí bảo hộ thương hiệu cho doanh nghiệp mình.
Xem thêm: Bảo hộ thương hiệu – bài toán “Sống Còn” cho các doanh nghiệp Việt
9. Trải nghiệm thương hiệu đầu tiên
Vào đầu những năm 1900, trải nghiệm thương hiệu manh nha hình thành. Bắt đầu với sự kiện, nhà sản xuất lốp xe nổi tiếng Andre’ and Édouard Michelin xuất bản ấn phẩm đầu tiên sách hướng dẫn miễn phí cho người đi xe tại Pháp. Bằng cách cung cấp những hướng dẫn đi đường và bản đồ trong những chuyến đi dài, họ hi vọng sẽ kích cầu xe ô tô, cũng như sẽ làm tăng lượng cầu cho lốp xe.
Đến năm 1926, họ tiến xa hơn bằng việc phát triển hệ thống đánh giá nhà hàng theo mức sao để giúp khách hàng tìm kiếm những nhà hàng chất lượng nhanh hơn.
– Một sao: Một nhà hàng tốt ở một mặt nào đó.
– Hai sao: Món ăn rất ngon, đáng đến ăn
– Ba sao: Món ăn hiếm có, phải đến để thưởng thức.
10. Hãng truyền thanh đầu tiền NBC
Những buổi hòa tấu Xylophone của NBC đầu tiên được phát trên radio vào năm 1929. Đến năm 1950, nó được đăng kí bảo hộ thương hiệu là hãng truyền thanh đầu tiên của Hoa Kì. Cho đến ngày nay, những buổi hòa tấu này vẫn được phát và được nghe bởi hàng chục triệu người nghe đài.
11. Agency đầu tiên ra đời
Khi các doanh nghiệp cạnh tranh ngày càng quyết liệt, nhu cầu thiết kế lại một loạt hình ảnh doanh nghiệp trông thân thiện và hiệu quả hơn tăng đột biến. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của thuật ngữ “nhận diện thương hiệu” (corporate identity) bởi Gordon Lippincott vào năm 1958. Năm 1965, Wally Olins thành lập Wolff Olins – hãng tư vấn, thiết kế thương hiệu đầu tiên. Đó là dấu mốc cho sự ra đời của một lĩnh vực kinh doanh hoàn toàn mới – Thiết kế thương hiệu.
12. Máy tính Apple Mac
Những chiếc máy tính đầu tiên của loài người cồng kềnh, và vô cùng khó để sử dụng với những người thường (không có kiến thức chuyên môn). Nhưng đến năm 1984, chiếc Macintosh của Apple đã cách mạng hóa trải nghiệm người dùng trên máy tính. Thiết kế ấn tượng, thân thiện với người dùng đã giúp Macintosh có được lượng lớn khách hàng bị mê hoặc bởi một loại hình công nghê mới vừa đơn giản lại phong cách. Đây là dấu mốc về cải tiến trải nghiệm người dùng về sản phẩm đầu tiên.
13. Định giá thương hiệu đầu tiên
Sự sáp nhập được coi là bất nình thường vào những năm 1980. Nhưng ai ai cũng đã vô cùng ngạc nhiên khi năm 1988 Nestle mua lại Rowntree, nhà sản xuất nhãn hiệu Kitkat. Nestle đã chi ra đến 2,5 tỉ bảng để mua lại công ty này dù Rowtree lúc đó chỉ được định giá 1 tỉ bảng Anh. Bằng việc mua lại với giá cao hơn như vậy, Nestle đã tạo ra một khái niệm mới về định giá công ty dựa trên danh tiếng, thương hiệu của công ty chứ không phải dựa trên tài sản hữu hình.
14. Chiến dịch thương hiệu đầu tiên
Năm 1987, Reebok là thương hiệu giầy thể thao dẫn đầu thị trường Hoa Kì. Năm tiếp theo, Nike vận động chiến dịch “Just do it” nhằm thay đổi suy nghĩ của những vận động viên, người tập thể thao. Kết quả của chiến dịch đó thật bất ngờ. Nike là thương hiệu giày thể thao giá trị nhất thế giới ngày này. Nike cũng là một trong các thương hiệu xây dựng thành công chiến dịch thương hiệu đầu tiên tập trung vào khai thác sâu giá trị của thương hiệu.
15. Thương hiệu cá nhân toàn cầu – Facebook
Sự ra đời của mạng xã hội Facebook năm 2004 đã trao cho hơn 1 tỉ người trên hành tinh cơ hội xây dựng thương hiệu cá nhân, thể hiện mình trên cộng đồng mạng. Hơn 1,4 tỉ người dùng thường xuyên đã đăng lên facebook 3 triệu thông tin mỗi phút nhằm xây dựng thương hiệu cho chính họ và tạo dựng thương hiệu một cộng đồng, nhóm trên facenook.
16. Google gia nhập từ điển
Năm 2006, Google đã chính thức gia nhập vào từ điển ngôn ngữ của chúng ta như một động từ thuẩn túy. Khi muốn tra cứu thông tin trên mạng bạn có bao giờ nói “Bing đi” hay “Yahoo đi”. Có lẽ là không. Tuy nhiên, bạn chắc chắc một lần trong đời từng nói “Google nó đi” hoặc đại loại tương tự.
“Google nó đi” hoặc đại loại tương tự.
17. Thương hiệu và “tín ngưỡng”
Khi thương hiệu phát triển đến một ngưỡng rất cao, tác động rất sâu vào vào tiềm thức, thương hiệu đạt đến một ý nghĩa thần thánh. Theo một nghiên cứu năm 2011, nếu bạn đưa ra một sản phẩm của Apple đến cộng động người hâm mộ Táo, một số vùng ở não bộ của họ hoạt động mạnh mẽ như khi người ta nhìn thấy hình ảnh một vị thánh, thần trong tôn giáo.
18. Đặt tên con bằng tên thương hiệu
Khi một ông bố bà mẹ Pháp cố gắng đặt tên cho đứa con gái mới sinh của mình là “Nutella”, chính quyền đã can thiệp “đó không phải là những gì những đứa trẻ mong muốn”.
Đặt tên cho con bằng tên thương hiệu đang tăng nhanh dù không phải là hiện tượng mới nổi. Năm 2002, những đứa trẻ tên “Ikea” sinh ra tại Anh, và năm 2011, những đứa trẻ tên Facebook sinh ra tại Ai Cập. Những cái tên thánh như Joshua, Noah hay Mohammed giờ không còn thịnh hành, hấp dẫn nữa.
19. Thế hệ tiếp theo của thương hiệu
Giá trị của doanh nghiệp được định giá hoàn toàn trên giá trị thương hiệu. Sự ra đời của Airbnb (hay Uber) đánh dấu sự phát triển mới của thương hiệu. Airbnb là viết tắt của cụm từ “AirBed and Breakfast”, là một dịch vụ đặt phòng, căn hộ…Airbnb được thành lập Tháng 8 năm 2008 ở San Francisco, California. Airbnb chạy theo mô hình cộng đồng ảo nhằm đáp ứng ứng một hay nhiều nhu cầu của khách hàng. Dù không có tài sản thực, hữu hình ngoài một cộng động xây dựng được, Airbnb được định giá lên đến 16 tỉ bảng phá bỏ những quy tắc thị trường thông thường như chúng ta vẫn biết.
19 dấu mốc ngành xây dựng thương hiệu cho ta cái nhìn tổng quan về quá trình hình thành, phát triển của ngành cũng như tầm quan trọng của thương hiệu trong đời sống.
Nguồn: Sao Kim Branding
Chuyên gia thiết kế thương hiệu
Xem thêm nhiều bài viết thú vị khác:
